Саясатчылардан кайрат кеттиби же өлөрмандыкты беттерине каптап алыштыбы, айтор акыркы кездерде журналисттерди сотко берүү модасы менен ооруп калышты. Өздөрүнүн мушташып, чачташып жатканы жөнүндө деги бир ооз ачайын дешпейт.
Кайра, каратып туруп эле, “Азыркы журналисттердин деңгээли түшүп кетти” - деп күнөөнү ошолор жакка илгенде итатайың тутулат. Шамал болбосо чөптүн башы кайдан кыймылдаарын деги бири дагы капарларына алгысы келбейт. Колдорунда бийлиги бар. Журналисттерди тизгиндемекчи болгон жаңы мыйзамды токуп, атказып алышканы таза эле беделдери бекемделгендей белсенип алышты. Баса калганды жактырышат. 22 жылдан бери саясат сересинен түшпөй келе жаткан немелердин былыктары эми бышып жаткандыктанбы, соттошкон эле чиновниктер. Кол басты, көз кысты менен көп соттордо утуп жатышканы да чындык. Ал аракеттерине алдырбаган журналист журту, улам бир коңулдан чыга калып, абийирлерин төгүп жатканы да жалган эмес. Ошентип азыркы коомдо “кулкун кызматкерлери” менен ачыктан-ачык согушуп жаткан жалгыз журналист журтчулугу болуп жатат го деген ойго келесиң. Кайсыл иште канчалык, адилеттик талашы болсо, анда ал тармактын ишинин күчтүүлүгүнөн кабар берет эмеспи. Чоң океан “алкымдуулар” менен баарысын ачык айтып, жегенин «жеди», жебегенин «жакшы» деп жалгыз маалымдоо каражаттарынан башка кимдер айтып жатат? Баштарынан бир топ кыйын учурлар өткөнүнө карабай, кара жанын карч уруп, жрөктөрүн ооздоруна тиштеп иштеп жүрүшкөндөрүн эч ким четке какпас. Бир жылда эле 50дөн ашык журналист сабалып, ондогон журналисттер ойдо жок жерден оо дүйнө салган кездер эч кимдин эсинен чыга элек болсо керек. Бул журналисттердин мыктылыгынан кабар берет.
Ал эми сот иштерине келсек, өз абийирлерин миллионго баалап, моралдык чыгым өндүргүсү келген кээ бир адамдарга аргасыз күлөсүң, күлөсүң дебедимби... күйөсүң. Турсунбековдун, Салымбековдун дал эле ошондой аракети менен болгон соттошуусу, ушул кезде аларга абийир алып келген жок. Журналист журтчулугуна жек көрүндү болуп, ыңгайы келген жеринен түрдүү сын-пикирлер менен татыктуу сындалып, мурдагы кеткен абийирине кошул-ташыл болууда. Сыягы, алар азыр бармак тиштеп жатса керек. «Журналист журтуна жек көрүндү» дегенибиз, коомчулукка дегенибиз. Карапайым калк азыр журналисттерге гана ишенет. «Учуртуп жатасыңар, ушакчы болуп калдыңар» дегендер, албетте жөнөкөй эл эмес.
Өз келечегин саясатка байлап, элге эмгек өтөгүсү келген эр азаматтардын өздөрүнө керек болгон тармакты тепкиге алам деген тайкы аракети, эми алардын барандуу иштерине чекеге чыккан чыйкан болорун кеч түшүнүп калышты го, жарыктык кишилер! Эми булар го, булар экен.
Төрт депутат айымды кайсыл кара теке сүзүп жиберди дебейсиңерби? Эркингүл Иманкожоева, Гүлнара Жамгырчиева, Майрамкүл Тиленчиева, Асия Сасыкбаева “Учур” гезитин өткөн жылдын ноябрь айында эле сотко беришкен. Буга “Учур” гезити редакцияга келген аялдар тобуна сөз берилип, алардын бир тараптуу каралоосун коомчулукка чыгарганы себеп экенин айтып кине коюшкан. Элдик пикирдин берилгенин көздөрүнө илгиси келбеген айымдар, “Анын артында кандайдыр бир саясий буйрутма жатат” - деп шектенишип, “Учур” гезитин 1 млн. сомго, баш редактору Күнболот Момоконовду 500 000 сомго, журналист Кубат Баямановду 100 000 сомго доого жыгууну суранышкан.
Жөн шектенип жатпагандыр. Бир жыл аралыгында жүргөн ал соттук иш акырына чыгып калды көрүнөт. 8-июль күнү төрт депутат айымдын берген доо арызынын негизинде Ленин райондук соту ишти карап, журналисттер тараптан келтирилген далилдердин негизинде депутат Жамгырчиеванын доо арызы кароосуз калтырылып журналисттер акталса, Тиленчиеванын арызынын айрым нерселери сотто адилеттик таап журналистерден Тиленчиеванын пайдасына 2 миң сомдон өндүрүлдү. Ал эми Сасыкбаева менен Иманкожаеванын иштери дагы айрым жерлеринен адилеттик таап, журналисттерге айып пул ырымдалды. Бир кезде «Бакиевдин адилетсиздиги» үчүн айгай салып, далай журналисттин калемпир-мурчу аралаш калеминен «саясий жылдызга» айланган Сасыкбаева айым мындай сөз эркиндигинин туткундалышын жакшы түшүнүш керек эле. Ооздоруна далай ирет скойтч чаптап, барбаган мекемеси, жүрбөгөн көчөсү калган эмес. “Ар ким сүйлөгөнгө, оюн ачык билдиргенге укуктуу” - деп мукактанганда адам жанына тура албайт эле. Эстесем жашып кетем... Эми өз кызыкчылыгындагы укугуна келгенде, сөздөр эркин болбой калганын карагылачы. Ооба, бул төрт депутат айым жөнүндө жазылган макала эч кандай гезиттин көз карашын билдирбейт. Аны айтып берген адамдар өз ысымдары, сүрөттөрү менен жайгаштырылган экен. Бирок, депутаттар сотко редакцияны күнөөлөп, редакциянын, “Биз аларды таап беребиз” деген сунушуна кепке келбей жатышын, албетте, куугунтук деп түшүнбөгөндөн башка айлабыз канча. Басылмалар, ар кимдин тегине, жынысына, уруусуна, уругуна карабай, көйгөйү болсо көп ойлонбой анын оюн билдирип жүргөнүн калган үч депутат айым билбесе да илгерки укукчу, азыр абийири асмандаган, төрага орун басары Сасыкбаева айым жакшы түшүнсө болмок. Бийлик бирде бар, бирде жок. Эгер эртең ошолордун укугу бузулуп, адилетсиздик орун алса, аларга алгач кол сунган басылмалар болорун бөркүндөй билишсе гана!
Болот АРГЫНБЕКТЕГИН
Булак: Туран