Өткөн жумада АКШ Мамлекеттик катчысынын Түштүк жана Борбор Азия өлкөлөрү боюнча жардамчысы Роберт Блейктин Бишкекке келип-кетиши бир эле кыргыз бийлиги, президент Атамбаевди эмес, бүтүндөй жогорку элитадагы саясатчыларыбыз менен серепчилерибизди түйшүккө салды окшойт.

Жумалаган Жаңы жылдык өргүүдөн тажай баштаган кезде, «Түштүк борбору тараптан  чакыруу келиптир» деп, жоон топ кыргыз журналистери дүрбөп, убай-чубай ордолуу Ошту карай жөнөп калдык. Ак-кар, көк-музду аралап, жерибиздин кооздугуна суктанып отуруп 600 чакырым жолду кантип басып өткөнүбүздү деле байкабай, күүгүм талаш экинчи ордо калаабызга кирип бардык. Ош шаары жаркырап тосуп алды. Жакшынакай болуп өзгөрө баштаган шаарды аралап, коюнубуз кубанычтуу таңданууга толуп, маанайыбыз да  көчөлөрдөй жапжарык боло түшкөнсүдү.

“Баатырды тарых жасайт”, же анын бактысына саясий жана тарыхый кырдаал шарт түзүп берет. Ал эми тарыхый кырдаалдын же саясий шарттын өзгөрүшү элдин турмушуна байланыштуу болот. Муну буга чейинки эки президенттин турмушу, башкаруу системасы ачык көргөзүп кетти. Биз чынында элдик лидерди, мекенчил азаматты тилекке каршы салыштыруу түрүндө сырттан издеп, ошолорго жараша чен өлчөмүн бычып, чечебиз. Жеке пикиримде бул анчейин ийгиликсиз аяктай турган жосун. Анткени ар бир элдин менталитети, жашоо өзгөчөлүгү, географиялык жактан жайгашкан аймагындагы айырмачылыктар бир топ  айырмаланып турат.

Жөнөкөй адамдан тартып, каары каттуу мамлекет башчыга чейин анын ким экендиги эң оболу анын адамгерчилиги менен өлчөнөт. Бул айныгыс чындык. Мындай сапатты акчага сатып же алмаштырып ала албайсың. Ошондуктан эл тагдырын чечкен башчылардын эң оболу интеллектуалдык деңгээли жогору болуп, мекенчил болушу кажет. Ансыз бүтүндөй өз өлкөсүнүн тагдырына балта чаап коёрун өткөн эле жерди, алтынды сатып, чет жакта азып-тозуп жүргөн башчыларыбыздын аянычтуу тагдырынан билебиз.

Кыштын келиши “бакылдаган текени суу кечкенде көрөбүз” демекчи, бийликтин жаз, жай, күз боюу кышка даярдык боюнча саймедиреген убадасынын канчалык деңгээлде экендигин аныктоочу термометр болуп калды. Анткени алардын теориясы практика жүзүндө сыноодон өтүп, турмуш чындыгы менен өлчөнөт.

Бийликтин жугундусун ичкен “айдактамалар” Кыргыз гезиттеринин биримдигинин (кыскартып айтканда – КГБ) түзүлүшүнө басма сөз күнүнө карата президент, премьер-министр, парламент төрагасы чогуу өткөзгөн “Ала-Арча” резиденциясындагы салтанатта Алмазбек Атамбаевдин кыргыз журналистикасын шыбаган кеби гана түрткү болгонун коомчулукка таңуулап жатат. Бул өтө жаңылыш ой.

Камчыбек Ташиевдин бейнесине сүртүмдөр

Кыргыз элинде муундан муунга өтүп келе жаткан асыл сапатынын бири бул - боорукерлик. Чындыгын айтканда бул сапаттан ар бир кыргыз куру эмес. Бирок, бул сапатын “унутуп” койгондор, башына кыйынчылык түшкөн адамдын тагдырына келгенде жалтактап же кайдыгерлик кылып боорукерлик сапатты четке сүрүп таштап, бул кылыгы үчүн кийин өзү өмүр бою өкүнүп калгандар четтен чыгат...

Убактылуу өкмөт, Роза Отунбаеванын жана Алмазбек Атамбаевдин башкаруусу кыргыздын башына түшкөндөн бери өсүш тууралуу сөздөр кескин токтогону баарыбызга маалым. Мурунку Акаев менен Бакиев заманында жок дегенде “өндүрүш мынча пайыз”, “салыктар мынчага көп жыйналды” таризиндеги мактанууларды угуп калчубуз. А булар келгенден бери талкан сугунуп алгансып, бир да жетекчи эл алдына мактанып чыкпайт. Буга туура түшүнүү керек, анткени, мактана турган иш жок болсо, асмандан алып айтышмак беле! Бирок, бийлик жөн гана талкан сугунуп алыптыр. Көрсө, өсүш бул бийликтин тушунда да бар экен! Коррупция өсүптүр, коррупция, тууугандар!

Үстүбүздөгү жылдын 8-декабры – ишемби күнү Бишкек шаарындагы “Ак кеме”  мейманканасында  “Жалпыга маалымдоо каражаттары: эркиндик жана жоопкерчилик” деген темада басма жана электрондук маалымат каражаттарында  эмгектенген журналисттердин республикалык  конференциясы болуп өттү. Конференциянын  ниети жана максаты, андагы көтөрүлгөн  маселелер учурдун талабына  төп келип, журналист журтчулугу баягы эле “демократия, сөз эркиндиги, сөз жоопкерчилиги, атаандаштык” сыяктуу жыдып бүткөн темалардын  тегерегинде буктарын дагы бир жолу чыгарып алышты.

Кыргыз бийлиги жогорку кызматтагы чиновниктер менен оппозиция лидерлерин камап, “коррупцияга каршы күрөштүк”.- деп канчалык каттуу кыйкырган сайын өлкөбүз күн өткөн сайын коррупциянын сазына батууда. Эл депутаты Равшан Жээнбеков мындай пикирин кадыр-барктуу эл аралык «Трансперенси Интернешнл» уюмунун отчетуна байланыштуу билдирди.

Башкы прокуратурадан алынган маалыматка ылайык, 3-октябрдагы митинг боюнча тергөө аяктап, иш сотко өткөнү турат. Бирок, тергөөнүн жүрүшүндө бир топ мүчүлүштүктөргө жол берилгенин, бийлик акеңдин буйрутмасын аткарып жаткан Башпрокуратуранын желдеттери камактагы депутаттардын тагдыры менен оюнчуктай ойногондугун адвокаттар, коомчулук бир ооздон айтып чыгышты. Баарынан да Камчыбек Ташиевге карата бийликте карасанатай пландар болгондугун адвокат Икрамидин Айткулов айтып чыкты.

«Ата-Мекен» менен «Республиканын» тиреши эки Өмүрбектин эле эмес, эки идеологиянын, оңчулдар менен солчулдардын күрөшүнө айланып, жаңы форматтагы саясаттын башаты болуп бере алаар бекен?! Же айрымдар ата салты деп ашыра мактап келаткан архаикалык (урук-туугандык, регионалдык) саясаттын кучагында кала беребизби?! Бир ок менен эки коенду атып, «Ата Мекен» менен «Республиканы» чабыштырган КСДПнын кашаң харизмасы жаңыланабы же көнгөн адатыбызга салып Сатыбалдиевди садага чабуу менен чолок саясатты уланта беребизби?

2012-жылдын бюджетинин тартыштыгы кыйынга турчудай болуп калды. Капиталдык салымдар дээрлик токтотулуп, корголгон статьяларды гана эптеп-септеп каржылоо жүрүп, өкмөт каражат табалбай катуу каржалып, Жогорку Кеңешке (ЖК) бюджетти секвестирования кылуу өтүнүчү менен кайрылууда.

7-ноябрь – Басма сөз күнүнө карата ар кандай партиялар, коомдук ишмерлер, саясатчылар, мамлекеттик мекеме-уюмдар, Жогорку Кеңештин депутаттары майрамдык иш-чараларды өткөзүштү. Чын дилинен журналисттерди сыйлап, жөн гана чайга чакырганы, ушундан да саясат жасап, өзүнө "пиар" жасагысы келгени да болду. Баарынан өзгөчөсү катары – президент, премьер-министр, парламент төрагасы чогуу өткөзгөн “Ала-Арча” резиденциясындагы салтанатты айтууга болот.

2010-жылдын апрелиндеги элдик төңкөрүштү уюштуруп, авторитардык режимди кулаткан, а кездеги негизги оппозициялык күч, Бириккен Элдик Кыймылдын (БЭК) саясый бюросунун мүчөлөрү Убактылуу Өкмөт (УӨ) түзгөнүн жарыялап, ар кимиси өз каалаган «портфелдерин» кучактай жыгылганы белгилүү.

Эзелтеден элибиз алтын чыккан жердин чыр болорун айтып келген. Кылымдарга кылым уланып, канча мезгил өтсө да, элдик сөз эч маанисин жоготпостон, учур чындыгы бойдон калып жатканын байкаган чыгаарсыз? Бүгүн да, кыргыз элинин кен байлыктарын чет мамлекеттен келген шылуун-шумпайлар талоонго алып, аларга бийликтеги аткаминерлер демчи болуп жатканы ачык айтылып, ал дүйнөлүк масшщатбагы чоң чырдын башаты болуп турат.

Казакстандын республикабыздан сүт сатып алууга мораторий жарыялашы ансыз деле араңжан экономикабызды андан бетер алсыратып, айлабызды кетирүүдө. Адистердин эсебинде баурдастардын сүт “согушунан” күн сайын 20 млн. сомдук продукциябыз сатылбай, онго жакын заводдор токтоп турат. Демек, жүздөгөн фермерлер, миңдеген уйлар “кысыр” калды. 

Жергиликтүү кеңештердин шайлоосуна бир айдан аз убакыт калды. Шайлоого аттанган партияларды каттоо аяктап, үгүт иштери башталып кетти. Катышабыз деп, камданып, уюштуруу иштери менен иш кагаздарын өз убагында тууралагандар дээрлик каттодон өтүп, бийлик тарабынан бут тосуулар, баштагыдай атайылап каттатпай коюу аракеттери байкалган деле жок. 

Мен дайыма ар кандай маселеде объективдүү сүйлөгөнгө аракет кылам. Бул менин досум же душманым деген мага жат көрүнүш, канткен менен чындык айтылыш керек. Бирок ачуу чындык дайыма кимдир-бирөөлөргө жакпайт. Мен С.Жапаров менен "Кумтөр" боюнча комиссияда иштегем. С.Жапаровдун "Кумтөр" боюнча айткандары айрымдарга жаккан жок. Мен деле улутташтырууну колдобосом да бул келишим Кыргызстандын кызыкчылыгы үчүн түзүлгөн эмес деп эсептеймин. Көптөгөн чиновниктерибиз жеке кызыкчылыгы үчүн элибиздин байлыгын садага чабышты.