Кыргыз Республикасы­нын мам­лекеттүүлүгүн бекемдөөнүн бирден-бир жолу 2010-жылдагы Конституцияга өзгөртүүлөрдү жана толуктоолорду киргизүү деп ойлойм. Президент А.Атамбаевдин кечээ жакында журналисттер менен болгон жолугушуусунда белгилегендей, КР Конституциясы бир ай ичинде жазылыптыр, эми Конституцияга сот бийлиги боюнча өзгөртүүлөрдү киргизүү гана мүмкүн экен. Конституциянын чийки болушуна ким күнөөлүү экендиги тууралуу журналисттер да сөз козгошкон жок. Кандай болгон күндө да азыркы бийликтин Акаев, Бакиевдердин президенттик бийлигинен айырмасы жок экени элге белгилүү болуп калды.

"Коррупция кимдин болбосун көкөйүнө көк таштай тийген, атын укканда эле куйкасы курушуп, тиши кычырайт".
Алым ТОКТОМУШЕВ

Жаңы саясий системада жашап жатканыбызга төрт жылдан ашты. Бирок, парламенттик башкаруунун, партиялык системанын  артыкчылыгын көрбөдүк. Парламенттин деле Башмыйзамдагы ыйгарым укуктары сакталбай, андай укугуна Р.Отунбаеванын президенттик мөөнөтүндө эле ээ болбосо, А.Атамбаев келгени, мурдагыдай  президенттик-парламенттик башкарууга жол бердик. Кагаз жүзүндө бийлигин сактап, бирок ишке келгенде президентке көз каранды парламенттин ишине кандай баа беребиз?

"Анда деле күн ушинтип батчу эле,
Анда деле суу ушинтип акчу эле".
Анатай Өмүрканов

Соңку мезгилдерде башында еврей (жөөт) масондор турган дүйнөлүк мафия же жашыруун дүйнөлүк өкмөт АКШ аркылуу бүт Жер жүзүнө үстөмдүк кылуу аракеттерин  жасап келүүдө. Эгемен мамлекет болгондон бери биз дагы анын таасиринде калдык. Биздин мамлекеттик иштерге алар алгач Л.И.Левитин аркылуу таасир эте баштаса, Б.Бирштейн аркылуу кен байлыгыбызга да кол сала баштаган.

“Кеп чынынан бузулбайт”,- эмеспи. Кыргыз бийлиги куру шаңдануучулуктан кутулбады, куру убадалар менен элди алдап, көкөй кескен маселелерди чечүүгө келгенде президент парламенттик башкарууга өткөнүнө байланыштуу Жогорку Кеңешке түртсө, парламенте депутаттар президенткеби, же аткаруу бийлигинеби, ошол маселени карап көрүүнү жалооруп кат жөнөткөндөн башка талап коё албай келет.

Тескери түшүнүккө келген пикирибиз бекеринен келип чыккан жок. Анын себебин аңдап түшүнүү үчүн тарых барактарына кайрылалы. 

Хожу по кладбищу, читаю надгробные надписи.
Интересно, а где похоронены негодяи и сволочи?
«Пшекруй»

“Кумтөр” кени боюнча ачуу чындыкты айтып, камалып, депутаттык мандатынан ажыраган К.Ташиев, С.Жапаров, Т.Мамытовго анда “орден” бериш керек беле?!

Экономика министрлигинин маалыматына караганда, өткөн жылдын 11 айынын жыйынтыгы менен Кыргызстандын ички дүң продукциясынын (ИДП) жалпы көлөмү 306 млрд сомго тең болуп, өсүү темпи 110,8% түзгөн. Бул көрсөткүч 2012-жылга салыштырмалуу бюджетке түшкөн каражаттын көлөмү 14-16% тегерегинде көбүрөөк. Бирок, ИДПга таасир кылчу ири тармактар бар. Алсак, тоо-кен тармагы, байланыш тармагы, энергетика тармагы, айыл чарба тармагы ж.б.у.с тармактар. Башкача айтканда бул тармактарда өнүгүү, өсүү жана жылыш болгондо Кыргызстандын экономикасына кошкон салымы да сезилеерлик болот.

Эгемендүүлүктү алгандан бери Кыргызстандын  мамлекеттүлүгүнө зыянын тийгизип, карапайым элдин жашоо турмушунун оңолушуна каскак болгон бир келишимди оңдоого умтулуп,  бир нече өкмөттөрдүн, министрлердин, эки президенттин бели сынып кулашса да тигил экө жомоктогу өлбөс Кощейдей нечен “баатырлардын” башын жутуп коюп, өз уяларында кезектеги өкмөт, министр, Президенттин “канын” тилеп кымпыйып жатышат.

23 жылдан бери мамлекет катары өнүгүүнүн туура жолун таба албадык. 100 пайыз билимдүү элбиз, интеллектуалдык денгээлибиз жогору деп мактанабыз. Деги эле мактана келгенден астыга улут салбайт болсок керек. Сураштыра келсек баарыбыз эле хандын- бектин, болбой калганыбыз бир өрөөнгө аты чыккан ууру баатырдын тукуму болуп чыга келебиз. Бирок эгемендүүлүк колго тийип өз алдыбызча мамлекет болгондон бери мамлекеттүүлүгүбүздүн түбөлүк бекемдигине көзүбүз жеткидей иш жасай элекпиз.

Бул баш аламан челкеш коомдо эс тутумдан жабыркап бүгүнкү айтканын эртең унутуп, ал эми бир ай, бир жыл мурдагы айткандарын таптакыр эстен чыгарып, ал түгүл, "Мен антип айткан эмесмин. Аны ким айтыптыр" -дегендер көбөйөт экен. Мындай көрүнүш бүгүнкү биздин коомдо медициналык чоң проблемага айланып, жалпы мамлекеттик түзүлүшкө чейин зыянын тийгизип коркунуч туудура баштады. Мындай коркунучтуу оору сасык тумоодон да жугуштуу болуп, 23 жылдан бери айыктыруучу дарысы табылбай, күчөгөндөн күчөп келатат. Белгилей кетүүчү нерсе, бул оору АК ҮЙДҮН ичине жайгашып. Ошол АК ҮЙГӨ кирип иштегендер гана ооруп калгандыгында.

Кыргыз саясатындагы үй-бүлөлүк, жердешчилик кландар.

Электр акынын айланасындагы талаш кышка чукул күчөйт окшоп калды. Эмнеликтен электр акы кымбаттаганын өкмөт башчы өзү илимий тилде ырастап, үч фазалуу электр тогун колдонуучуларга акынын кымбатташынын жөн-жайын жакшылап түшүндүрүп берди. Электр акы айына 150 киловатт-сааттан ашуун пайдалангандарга кымбатташы керектигин Кыргызстандын энергетика жана өнөр жай министрлиги жаздан бери  эле айтып келе жаткан. Маселе парламентке барып, андан кайра өкмөткө жөнөтүлүп, соңунда салыгы кошулуп 3 фазалыктарга электр акы 1 сом 23 тыйынга көтөрүлдү. Талаш ошондон кийин чыкты.

“Акылман (мудрый) башкалардын кетирген катасынан сабак алат. Акылдуу (умный) өзү кетирген катадан сабак алып экинчи кайталабайт. Акылсыз өз катасына деле кайта кайта чалынып кайталай берет”- деген сөз бар. Бүгүнкү бийлик башында отургандарды ушул үч аныктаманын кайсынысына кошот элеңер?

Адабиятчылардын, акын-жазуучулардын арасында айтыла жүргөн бир сөз бар. Эми ал да айла жоктон айтылган сөз, бирок таасын, таамай айтылганбы дейсиң: "Жаман акындын адабиятка кошкон салымы - жазбай койгондугу". Бул сөздү бир аз бурмалап айтсак, "чабал саясатчынын коомчулукка кошкон салымы - саясатка аралашпай койгондугу" болмок. Андай саясатчылардын бири - Феликс Куловбу?..

Жакында “Ар-намыс” партиясы биздин мамлекеттин атын өзгөртүп, Кыргыз Эл деп атайлы деген сунуш менен чыкты. Мен бул демилге тууралуу эч нерсе айткым келбейт, анткени Кыргызстан, Кыргыз Республикасы деген деле жаман ат эмес, анын үстүнө кеп атта эмес, затта го. Ошондой болсо да ыңгайы келип турганда көптөн бери келаткан бир түпөйүл ойду ортого салгым келип турат.

Кыргызстандын тарыхында бир эмес, үч ирет (1967, 1990 жана 2010-жылдары) кайталанган Ош окуясынын жараты эми гана айыга баштаганда бул каргашаны кайра баштап, кылымдар боюу кошуна жашап, куда-сөөк болуп, базары менен мазары бир болупк алган кыргыздар менен өзбектердин ортосуна кайрадан от жагууну көздөгөн күчтөр чыгууда. 

 Баш кесмек бар, тил кесмек жок.

                                                                       Эл макалы

 

Айланайындар?! Менин көзүм жумулганда өлүмтүгүмө- ашты кошуп өткөзгүлө? Себеби, бир жылдан кийин(1916) кыргызга кыргын түшөт. Андан ары деле журтубуз жыргап кетпейт. Ошондон кылым аралыгы «Сууга заара ушаткан (кабат үйдө жашаган) кайридин заман», анан «Кыргыз-ит жээр, бит жээр, ар ким өзүн хан шайлаган-убара

     заман» (2016) өткөндө гана кыргызга - «кыр ашкан заман» келет.

                                                                                                                           Байзак