2010-жылдын апрель-июнь айларында болуп өткөн кайгылуу окуялар Кыргызстан эгемендүүлүктү алгандан бери жыйналып келе жаткан көйгөйлүү маселелерден улам келип чыккандыгы жашыруун эмес. Кыргыз элинин башына экинчи жолу түшүп жаткан бул кандуу коога бүгүнкү күнгө чейин түйүнү чечилбей турган тарыхый, социалдык-экономикалык, маданий демографиялык жана саясий маселелердин тамыры тереңде экендигинен кабар берет. Ош жана Жалал-Абаддагы улуттар аралык кагылышууну Убактылуу өкмөттүн мүчөлөрү Кыргызстандагы өзбек диаспорасынын сепаратисттик лидери К.Батыров, И.Абдрасулов жана башкалар менен жең ичинен сүйлөшүүлөр аркылуу алдын-ала даярдалган сценарий менен ишке ашырышкан. Андагы “Убактылуу өкмөт” деп өздөрүн атап алган бийликтин баскынчылары даярдалып жаткан жаңжал жөнүндө жеке эле коопсуздук кызматы аркылуу эмес, массалык маалымат каражаттары аркылуу да толук билип, кабардар болуп турганы менен өз бийлигин түштүк региондордо күчөтүү максатында тирешүүлөрдүн келип чыгышына атайын жол берген. Болбосо, ошол кезде мамлекеттин жетекчилигинде турган Роза Отунбаева, Алмазбек Атамбаев, Өмүрбек Текебаев, Темир Сариев, Азимбек Бекназаров, Топчубек Тургуналиев жана башкалар кан төгүүнү алдын алып, өз мөөнөтүнөн кечиктирбей чара көрүүгө милдеттүү болчу. Тилекке каршы, эки элди араздаштырып, ортосуна от жагып коюп, “бириң өлүп, бириң кал” дегенсип тим болушту.

 

“Болоор иш болду, боёосу канды” дейли, андан кийин тез аранын ичинде бул ишти укук коргоо органдары териштирип, коогалаңдын келип чыгышына күнөөлүүлөрдү таап чыгып, кылмыш жообуна тартууга тийиш эле. Бирок, эмнегедир жабылуу аяк жабылуу калсын дегендей, бул жолу дагы күнөөлүү адамдар кашкайып көрүнүп турса да, эч ким жоопко тартылган жок. Мунун себеби айтпаса да түшүнүктүү. Анткени, июнь коогалаңына айыптуулардын ичинен дал ошол Бакиев бийлигин басып алган Убактылуу өкмөттүн башы кылтыйып көрүнүп турбайбы. Али күнчө Президент, Жогорку Кеңеш, Өкмөт жана Башкы прокуратура тарабынан 2010-жылы түштүктө болуп өткөн кандуу окуяга саясый жана укуктук баа бериле элек. Башкы прокурор Аида Салянова, вице-премьер Аалы Карашевдер түштүктө болуп өткөн окуяларда Убактылуу өкмөттүн эч кандай күнөөсү жок экендиги жөнүндө чечимди чыгарып, жандары тынды. А чындыгында, кандай чечим болсун, кандуу окуянын келип чыгышына ким күнөөлүү экендигин эл көрүп-билип, аларга эки дүйнөдө наалатын айтып келет. Эки улуттун араздашуусу боюнча бир нече кыймылдар демилге көтөрүп, күнөөлүүлөрдү таап, жазага тартуу боюнча талаптарын эки жылдан бери коё берип, чарчап да бүттү. Бул боюнча канчалаган ой-пикирлер ортого салынды.

 

 “Кыргызстанды сактоо кыймылы” уюштурган “тегерек үстөлгө” 30 депутат чакырылгандыгына карабастан, эл үчүн күйгөн элдик депутаттар Камчыбек Ташиев, Токон Мамытов, Камила Талиева жана Талант Мамытовтор гана келип, өздөрүнүн пикирлерин айтты. Ал эми калган депутаттардын келбегендигин алардын бардыгы премьер-министр Ө.Бабановдон көз каранды болуп калгандыгынан деп түшүндүк. Айтмакчы, А.Карашев “түштүк окуясынын келип чыгышына Убактылуу өкмөттүн эч кандай күнөөсү жок” деп билдирүү кылгандыгын жогоруда белгиледик. Өкмөттүн бул отчету Жогорку Кеңеш тарабынан канааттандырарлык деп табылган. Ошону менен Жогорку Кеңеш дагы бир жыл мурда кабыл алган өзүнүн токтомунан баш тартты десек жаңылыштык эмес. Кыргызда «Арбак ыраазы болмоюнча, адамдын иши оңолбойт» деген жакшы макал бар. Кечээ жакында Бишкектеги “Ала-Тоо” аянтына шейит кеткендер үчүн куран окутууга барган адамдарды милиция кызматкерлери курчап алышып, куран окула турган жерге киргизбей коюшту. Топтолгон кишилер революция кылуу максатында эмес, июнь коогалаңынын эки жылдыгында мерт кеткен кыргызстандыктарга алакан жайып, куран окутуу үчүн чогулмак. Бийликтин өз көлөкөсүнөн өзү чочулап, элден коркуп, мындай жорукка барып олтурушу жакшылыктын жышааны эмес. Эгерде карапайым эл революция кылгысы келсе, эч кандай милиция, эч кандай ок, курал да токтото албастыгына өздөрү күбө болушпады беле! Качан гана мамлекеттин бүтүндүгүнө шек келтирип, өлкөнү адам канына боёгон Кадыржан Батыров сыяктуу сепаратистер жазасын алганда гана жазыксыз жерден шейит кеткендердин арбагы тынч алып, өлкөбүз өнүгүү жолуна түшөт. Албетте, эгерде укук коргоо органдары К.Батыровту кармап келип, сурак кылганда Атамбаевтин, Отунбаеванын, Бабановтун, Бекназаровтун ж.б. каракчы-баскынчылардын өздөрүнүн былыктары чыгып калат.  Ошол себептүү кылымыш ишин эл көзүнө козгомуш этип, а чынында, алакан жайып, көрмөксөнгө салып олтургандары өздөрүнүн пайдасы үчүн гана жасалып жаткан иш. Ошентип, бул өкмөт менен бийлик кетмейинче жабылуу аяк жабылуу бойдон турганы-турган. Ошол эле кезде К.Батыров жөн жатпай кыргызстандык өзбектердин партиясын түзүп, ар кандай ызы-чууларды Кыргызстанда уюштуруп жатканы аз келгенсип, Москвада дагы кыргыз элинин жүзүнө көө сүртүп, бүлүк салып жүрөт.

 

“Кыргызстанды сактоо кыймылы” банк кутучуларынан жоголгон 350 миллион долларды уурдагандарды, июнь окуясындагы күнөөкөрлөрдү табуу жана аларды жазалоо үчүн акыр-соңуна чейин тикесинен тик турат. Эгерде азыркы бийлик болуп өткөн окуялардын күнөөкөрлөрүн табышпаса, эртең кеч болуп калат. Балким, үчүнчү революция ушунун айынан болуп кетиши мүмкүн...