- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2410
Өткөн дем алыш күнү 2010-жылдын 7-апрель окуясынын үч жылдыгы мамлекеттик деңгээлде белгиленди. Өлкө жетекчилери баш болгон расмий өкүлдөр “Ата-Бейит” көрүстөнүнө сөөгү коюлган жигиттердин арбагына куран окушуп, гүлчамбарларды коюшту. Ал эми раймий жыйында ошол учурдагы Убактылуу өкмөттү жетектеп турган Роза Отунбаева сөз сүйлөп, “Курманбек Бакиевди мен чыгарганмын. Ал үчүн жооп берүүгө даярмын” деп көптөн бери коомчулуктун арасындагы табышмактуу жагдайдын жандырмагын ачыкка чыгарды. Эми Бишкектеги Беларусь элчилигинин имаратын күн сайын арбактай аралап, “Бакиевди бербесеңер элчилигиңерди өрттөймүн!” деп булбаштарды “коркуткан” “7-апрель кыймылынын” лидери Өндүрүш Токтонасыров Роза апчесине догурунса жарашат. Көрсө, эгер Бакиевге коридор берилбесе, ал түштүктө элди көтөрүп, өлкөдө жарандык согуш чыгып кетиши мүмкүн экен ошол кезде.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 8272
Бишкектин Биринчи май райондук сотунда “Мамлекеттик бийликти басып алууга аракет” жана “Конституциялык түзүлүштү кулатууга чакырык” беренелери боюнча козголгон кылмыш иш алкагында айыпталып жаткан парламент депутаттары К.Ташиев, С.Жапаров, Т.Мамытов, генерал-майор К.Кожоналиев жана “Ата-Журт” лидеринин үч жансакчысынын үстүнөн жүрүп жаткан сот ишинде күбөлөр көрсөтмө берип бүтүштү. Бирок, сотко күбө катары тартылгандардын бири да ошол каргашалуу 3-октябрда бийликти басып алуу аракети болгонун далилдеп айтып бере алышкан жок.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2464
Жүздөгөн адамдын өмүрү кыйылып, миңдеген адам жараат алып, ондогон адамдын дайны билинбей, өрттөлүп, тирүүлөй мууздалып жок болуп кеткен Ош коогалаңына 3 жылдын жүзү болоюн деп калды. Ош коогалаңынын уюштурууда бирден бир башында турган, эки улутту касташтырган Кадыржан Батыров болгондугун Кыргызстандын жарандары жакшы билебиз. Канчалаган уул, кызынан ажыраган энелердин, ата-энесинен ажыраган бөбөктөрдүн, өмүрлүк жарынан ажыраган аялзатынын ыйы, каргышы уктаса турса кулагына угулуп, көзүнө көрүнүп тынч уктатпай жаткандыр каргыш ургурду.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 4134
Бүгүнкү кыргыз мамлекетиндеги эң орчундуу маселелердин бири - чек ара маселеси экендиги талашсыз. Жыл башындагы Сох чатагы муну ачык-айкын көрсөттү. Бүгүнкү күндө Кыргызстанда чек ара көйгөйлөрү кандайча пайда болууда, алар кандайча чечилүүдө жана аларды чечүүнүн жолдору жөнүндө Кыргыз өкмөтүнүн алдындагы чек ара кызматынын төрагасы, генерал-лейтенант Токон Мамытов, Баткен облусунун экс-губернатору Мамат Айбалаев, өкмөттүн делимитация жана чек араны өркүндөтүү комиссиясынын жетекчиси Курбанбай Искандаров жана ИИМдин кызматкери, подполковник Жоробай Абдыраимовдор маек курушат.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2298
Жаз жакындаган сайын "үчүнчү революция болот экен"- деген "имиш-имиштер" көбөйүп, ал түгүл "... Бекназаровду камагыла..., жайлагыла.."- деген талаптар, "... керек болсо Бекназаровду аттырып салабыз.., тигинтип жиберебиз, антебиз, минтебиз"- деген жабык эшик артындагы сөздөр, пландар ачыкка чыга баштады.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2871
Мыкты мамлекет деген түшүнүккө 3 критерийди киргизээр элем. Биринчиси - укуктук, экинчиси - жарандарына ыңгайлуу шарт түзгөн, үчүнчүсү - өнүккөн же өнүгүп аткан мамлекет. Эмне үчүн кээ бир мамлекеттер мыкты мамлекеттердин катарында, ал эми айрым мамлекеттер жакыр, жарандары мекенин таштап, башка өлкөлөргө кеткен жана социалдык-экономикалык кыйынчылыктардан башын көтөрө албаган абалда?
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 3490
2009-жылдын 23 –июлунда күтүлбөгөн жерден Алмаз Атамбаев менен Жеңишбек Назаралиев президентке талапкердигин алып салат. Ошол мезгилде оппозициячыл журналист катары БЭКтин талапкерин колдоп аткандыктан, «шок» болгонбуз. Эмне себептен эки – үч ай будуң -чаңды чыгарып, так шайлоо күнү эки талапкер чалкасынан кетти? Бул бир. Экинчиден, КСДП чын эле чирип бараткан партиябы?
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 1875
Айтылуу Азимбек Бекназаров маалымат жыйынын өткөрүп, 16 миллиондун айланасындагы жагдайларды тактап, журналисттерге ошол акчанын дайын-дареги камтылган документтердин көчүрмөсүн берген эле.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 1702
Саламат Аламанов - бүтүндөй өрөөндөгү анклавдардын проблемасын беш колундай билген Борбор Азияда өтө аз адистердин бири. Ал Кыргызстандын чек арасын аныктоо иштерине эгемендик алынгандан бери эле тартылып, Кыргызстандын өкмөтүнүн алдындагы мамлекеттер аралык чек араны тактоо маселелери бөлүмү түзүлгөндөн тарта жетектеп, коңшулаш мамлекеттердин өкүлдөрү менен жүздөгөн расмий сүйлөшүүлөргө катышкан. Анын айтымында, Сохтун тегерегиндеги проблеманын баары 1920-жылдары анын чеги алгачкы ирет Москвадагы жетекчилик тарабынан чийилгенде натуура бөлүштүрүлүп калганы менен байланыштуу.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 9293
Алмазбек Атамбаевдин президенттик кызматка расмий киришкендигине ушул жумада бир жыл толду. Эмнегедир адатта бийлик менен ажонун “жаманын жашырып, жакшысын ашырган” жерге, сууга тийгизбей мактаган, оппозициядан сактаган бийликчил басылмалар бул дата жөнүндө эч нерсе жазышкан жок. Ал тургай кошоматка кой сойгон акындар ода арнап, ырчылар обон созгон жок. Кала берсе президент өзү деле теледен чыгып, отчет берип койбоду. Болгону досу, депутат Э. Эрматов парламент жыйынында мамлекет башчыбыздын аткарган иштеринин оң жагын санап өттү.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 1778
25-ноябрдагы жергиликтүү кеңештерге болуп көрбөгөндөй рекорддук көрсөткүчтөгү талапкерлер ат салышкан менен эл аябай төмөнкү деңгээлде катышты. Жалпы республика боюнча шайлоочулардын жарымы эмес, төрттөн бир бөлүгү да катышкан жок. Ал тургай эски заманда дайыма активдүүлүгүн көрсөтүп келген Баткен облусунда беш шайлоочунун бири араң добуш берди. Мындай абал эмнени көрсөтөт?
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 7621
Коомдук жана саясий ишмер, эксперт Сабыр Муканбетов өлкөдөгү кырдаал тууралуу оозду ачырган божомолдорун ортого салды
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 1711
Шайлоого саналуу күндөр калды. Партиялар үгүт иштерин дээрлик аткарып болушту, алдыда жолугушуулар, жана теле, радио кайрылуулар калды. Негизинен, Бишкеке ким мэр болору да түшүнүктүү болуп калды.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 4888
Ушул убакка дейре кыргыз тилинин абалы, өзөктү өрттөгөн көйгөйү туурасында, эмне деген кабырга кайыштырган нечендеген ой-пикирлер, сунуштар, талаптар айтылып, жазылган жок. Бул маселе бүгүнкү күндө да күндүн күрөө тамыры болуп турат.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 3039
Карапайым кыргыздар канча ирет революция жасабасын, он гүлүнөн бир гүлү ачыла элек жигиттерибиз окко учпасын, айланып келип эле бийлик бир үй-бүлөнүн же партиянын менчигине айланууда. Тилекке каршы томаяк Эшмат менен Ташматтын турмушу баягы эле бойдон, бир жакшы жагына өзгөрүү жок. Болгон айырмасы – Акаев, Бакиев учурунда үй-бүлөлүк бийлик 20 жылга жакын өкүм сүрүп, мамлекетти талап-тоносо жана элди эзсе, азыр толук бойдон Атамбаев, Жээнбеков, Сатыбалдиевдердин менчигине өтүп бүттү.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2165
Легендарлуу парламенттин депутаты Бегиш Ааматов өлкөдөгү коомдук-саясий кырдаалды анализдеп, кыйроо алдында турганыбызга азыркы баш мыйзамдын авторлору күнөөлүү экендигине токтолду.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 3224
- Жаркын эже, өткөн кылымдын 90-жылы болгон Ош, Өзгөндөгү кандуу окуяны сизден мыкты билген адам болбосо керек. Арадан 20 жыл өткөндөн кийин кандуу тополоң кайра кайталанды. Бул калаймандын негизги өзөгү эмнеде?
- Өткөн кылымдын 90-жылындагы Ош, Өзгөндөгү кандуу окуя Союздун акыркы жылдарына туура келип калды. Ар бир муун мындай окуяны “биздин убактагы окуя” деп кабылдап калганыбыз туура эмес экен. Маселен, 1990-жылдагы окуя кокусунан болгондой сезилген. Көрсө, улуулар бизге жеткиликтүү кылып айтышпаптыр. Муну улуттар арасындагы жаңжал деп айтпашыбыз керек. Себеби, кыргыз менен өзбек бир нерсени талашып урушуп жаткан жери жок. Бир гана өзбектин кыйындарынын ой максаты менен болгон окуя. Тээ 60-жылдары эле өзбек кыргызды тура калып уруп-сабап, кыздардын намысына тийген окуялар болуп келген экен. Союз учуру болгондуктан улуттар арасында эч кандай жаңжал чыкпасын деген саясаттан улам ачыкка чыкпай, ирип бүткөн жара жарылган сыяктуу болгонун 1990-жыл менен 2010-жылдагы июнь окуясы ачык көрсөттү. Бул окуянын чыгуу себебине так жооп бере албай, оорунун негизги өзөгүн изилдебей жатышат. Түпкүлүктүү кыргыз эли өзбектердин колунан кордук көрдү. Болуп өткөн окуя маалымат каражаттары аркылуу же болбосо бийлик тараптан ачыкка чыгышы керек эле. Болбосо карапайым калктын гана шору болоорун көрүп жатпайбызбы. 20 жылдан кийин кайталанган кандуу окуяны 90-жылдын уландысы деп айтса болот. Ошондо күнөөлүүлөр өз жазасын албай, саясий баа берилбей калгандыктан, жоголгон адамдар изилдөөгө алынып, ар бир факты бийлик тараптан иликтенбегендиктен 20 жыл мурун кандай окуя болсо, бул жолу да дал ошондой болду. Анда дагы өзбектер өздөрүнчө автономиялуу облус сурап, өзбек калкы көбөйүп баратабыз, бийлик бутактарына барышыбыз зарыл, биздин саныбызга жараша кыргыз бийлиги башын ийиш керек деген талаптар менен чыгышкан.
Азыркы бийликтегилер болсо “жараштыралы” деген сөздү айтып 2 адам көчөдө мушташып кеткендей мамиле жасашып жатпайбы. Ушундан улам бул окуя мындан кийин болбойт деп айтуу мүмкүн эмес. Окуянын өзөгүн билүү үчүн өз учурунда күнөөлүү адамдардын жазасын бериши керек болчу. Кантип жазалайт – ал бийликтин иши. Кытайда көп улуттуу элге кандай мыйзам колдонсо, бизде дагы ошондой мыйзамды колдонуш керек. Улутту улут катары тааныбаган, өзү жашап жаткан мамлекеттин мыйзамдарын сыйлабаган улутту эмне кылыш керек? Кытай уйгурларга кандай жаза колдонсо, Кыргыз мамлекетинин саясатына каршы турган улутчулдарга ошондой жазаны колдонуш зарыл. Кыргыз өч алуу, кыргын же болбосо өзбектерге окшоп бычакты жанына катып алып кез келгенин союп кирүү жолу менен эмес, акыл калчап, өзүнүн киндик кан тамган жерин сыйлап, түпкүлүктүү эл экенин көрсөтүп чыдап келатат. Өзбек шовинисттери болсо “Час шакала” деп кыргызды чөөгө теңесе, Өзбекстандагы бир кино режиссеру түштүктөгү болгон окуяга аралашып, кийлигишип 90-жыл менен 2010-жылдагы тополоңду кино кылып тартып, мунун артында кыргыз бийлиги турат деген жыйынтыкты чыгарып турат. Дооронбек Садырбаев “Мен канча эл көрдүм, кыргыз элиндей кор болгон элди көрбөдүм. Мен канча эркек көрдүм кыргыздын эркегиндей кор болгон эркекти көрбөдүм” дегендей кордуктун дагы чеги болот да. Мына 2 жылдыгы деп белгилеп жатышат. Минтип белгилөө менен маселе чечилбейт, же болбосо аккан көз жаш сооронбойт. Азаматтар “Бизге эстелик тургузсун” деп өлгөн жок.
- 20 жыл баштагы окуянын себептерин Союз ачыкка чыгарбаса, 2010-жылы Убактылуу бийлик биринчи күндөрү эле “Бакиевчилер чыгарды” деген себепти айтышпадыбы?
- Бакиевчилер, башка күчтөр ушул окуяны чыгарды дегенге макул эмесмин. Бул окуяга өзбек улутундагылар дайыма даяр, мүмкүнчүлүк гана издеп турат. Ошого Убактылуу бийлик шарттап койду. Алар бул жактагы бийликти алаардан мурун түштүк эмне болот деп ойлонушу керек болчу. Айрыкча түштүктүн шартын, калкынын абалын жакшы билген Текебаев, Бекназаров сыяктуулар ойлонсо болмок. Баарын Бакиев жасады дей берсе, анда Убактылуу бийликти дагы 90 адамдын канын төгүп, Ош тополоңун уюштурду дей берсе болот экен да. Минтип кыргыз өзүнүн этин өзү жей бербестен, өзбек улутундагы бузукуларды жазадан куткаруунун айласын издебестен, акыркы чекитти коюуга аракет жасоо зарыл. Каны аккан улутту аттап, башкалардын укугун коргоп жүргөн укук коргоочуларды, ушундай трагедияны көрүп туруп башка жактан себеп издегендерге мен кан урабы деп айткым келет. Убактылуу Өкмөттөгү, азыркы бийлик башындагы бир дагы жетекчини апрель, Ош окуясы үчүн кечирүүгө болбойт. Бийликке төңкөрүш жолу менен келгендер дагы Кудайдын алдында жооп бере турганын ойлошу керек. Өзбектердин кино режиссерунун кыргыз бийлиги күнөөлүү дегенине “Сен Өзбекстанда туруп биздеги окуяга эмне үчүн аралашып жатасың?” деген жообу кана? Андижан окуясында Өзбекстандын президенти Ислам Каримов эч кимди аралаштырбай, “Миллион адамды кырсам дагы Өзбекстандын тынчтыгы керек” деген.
- Сиз өзбектерге Убактылуу бийлик шарт түзүп берип койду деп айттыңыз. Жакында эле Башкы прокуратура бийликтегилердин эч кандай тиешеси жок деген чечимин чыгарбадыбы?
- Бизде жаман салт бар. Келген бийликтин башында ким турбасын ошонун камчысын чаба беришет. Ушундай чөйрө бийликти чулгап алат. Мындай окуя Акаевдин, Бакиевдин дагы трагедиясы болгон. Бул Отунбаева менен Атамбаевдин дагы трагедиясына айланат. Сот менен прокуратуранын берген отчётун отчёт деп айтуу кыйын. Алар ушундай отчётту бергенге аргасыз. 7-апрелди дагы кокусунан болду деп жатат. Ал кокусунан болгон жок. Жергиликтүү журналисттер революция болот экен деп жазып эле жатышкан. Ал эми Ош окуясы боюнча Оштун УВДсынын маалыматын караса бир ай бою өзбек улутунун жаштары ар кайсыл жерде көтөрүлүп турган. Кана ошол маалыматтар? Ошол маалыматтардын алдын алса окуя болмок эмес. Бийлик бул жакта өздөрү менен өздөрү эсептешип олтуруп алышты. Буларга бийликти алуу гана керек болгон. Соттордун, прокуратуранын чечимдери жасалма отчёттор. Ошто өзбек менен кыргызды ажыратуу мүмкүн эмес. Оштук кыргыздарча өзбектерди жакшы билген эч ким жок. Өзбектер дайыма Бишкекти карап турат. Бийликке ким келсе ошого добуш берет. Кечээки эле президенттик шайлоодо өзбек улуту тикесинен тик туруп Атамбаевге добуш бербедиби. Бул деген элдин бөлүнгөн фактысы эмеспи. Кыргыз бийлигинин күчү жок экенин алар жакшы билет. Ошондуктан бийликти тааныгысы келбей, кыргыздын салт-санаасы менен эсептешпей жатат.
- Сиз маалымат чөйрөсүн жакшы билген адамсыз. Ошондуктан маалымат жактан өзбектерге уттурдук деген сөздү айтып жатасыз. Кандай маалыматтан уттурдук?
- Өзбектер май ичинде эле көтөрүлгөн. Муну жергиликтүү журналисттер айтып чыккан. Ошол маалыматтар көз жаздымда калып, Эл аралык мааниде өзбектердин үнү чыгып жатпайбы. Мындан кыргыз бийлиги уттурду десе туура болот. Төлөйкан Исмаилова менен Азиза Абдрасулованын Азимжан Аскаровду жактап, дүйнө жүзүн кыдырып чыккан фактысын айтсак болот. Аскаровдун Базар-Коргондо бузукулук кылып, эки элди кагыштырып, чакырык таштап жүргөнүн элдин баары көргөн да. “Мен эмесмин” деп чырылдабастан ошол жердегилердин бир-экөөсүнүн атын атабайбы. Ал болбосо, эл чогулбаса Мыктыбек Сулайманов өзүнө арматура сайып, өзүн-өзү өрттөдүбү? Маалыматтан уттургандыктан шектүү адамдардын баары качып кетти. Өзбектер өздөрү өңү тааныш эмес адамдар жүрдү деп жатышпайбы. Аларды ким сактап жатты? Өзбектер сактаган да.
- Өзбектер жазасын алышкан жок дегендей болуп жатасыз. Азыр камалгандардын көбү өзбектер деп жатпайбы?
- 90-жылы титулдук улут болуп жабыркаган да, качкын да, өлгөн да, камалган да кыргыз болгон. Ал тургай үй бүлөсү менен жоголгон кыргыздар бар. 2010-жылы жалаң өзбектер камалган болсо, канчасы камалганын эсептеп көрүш керек. 90-жылы канча кыргыз камалганын так билем. Журналист Талант Раззаковдун Ош окуясы боюнча китеби чыкты. Анда өзбектерди кылмыш ишине тартылган деп жүрөт. Кылмыш ишине тартылган менен камалган эки башка. Бул жерде өзбектер эмес кылмышкерлер камалып жатат. Өзбекти өлтүрүп эшигине көмүп алган кыргыз тууралуу факты барбы? Кыргызды эшигине көмүп алган факты бар. Кайсыл кыргыз өзбектин башын кесип алып, денесин берди? Нариман айылында өзбектер Шамырзаевдин башын кесип, денесин берди. Мунун баары чындык, такталган. Мени күйгүзгөнү – кыргыздын укук коргоочулары кандуу окуяга күнөөкөр болгон өзбек улутунан чыккандардын укугун талашып, дүйнө кыдырып жүргөнү. Кыргызга мындан өткөн трагедия жок.
Маектешкен
Н.Камбаралиев,
"Жаңы Ордо"
Р.S. Жаркын Темирбаев - КР маданиятына эмгек сиңирген ишмер, белгилүү журналист, Оштогу 90-жылдардагы окуяны ачык чагылдырганы үчүн куугунтукка кабылып жүргөн.
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2787
“Көч жүрө-жүрө түзөлөт” деген кеп бар. Бирок, кыргыз элинин көчү дээрлик жыйырма жылдан бери түзөлмөк тургай, чытырман токойдо калгандай, адашуунун жолунда баратканы айкын. Адашкан көч тууралуу эл айта берип тажабады, бийлик уга берип тажабады.
“Кайдыгерлик – өлтүрүү менен барабар” дешет. Кайдыгерликтин сазына батты, кыргыз. Шайлообек акын жазып, мен бир кезде ачуу ырдап чыктык эле. Кайдыгерлик кара таандай каптап, жолубуз тумандап, шорубуз түгөнбөй келе жатат, кыргыз. Мамлекеттин ана башында тургандарга наалат. Саясат деген сасык оюндун жүрүштөрү уламдан улам кызып, бир гана кызыкчылыкты, бир гана мүдөөнү көздөп туру. Ал – жеке кызыкчылык, жеке керт баштын мүдөөсү. Байлыкты эңсеп, байлыкка манчыркап, мансапка жанталашып, бийликтин кулу болгондордун мүдөөсү. Алар элдин кебин чымын чакканчалык да көрбөйт. Эл алардын көзүнө эл эмес, каакым.
Элдин үнү эч качан бийликтин кулагына жетпейт. Анткени, бийликтин кулагы - керең, көзү - көр. Алар адамдык баалуулуктарды акча менен, мансап менен, чөнтөк менен, бийлик менен, байлык менен өлчөгөндөр. Алардын көмүскөдө бир гана тымызын эңсөөсү бар. Аны бешиктеги бала деле билет. Ал эңсөө – Кыргызстандын ансыз да жакыр элинин эсебинен байып, кен байлыктарын, мамлекеттик ишканаларды сатып, түгөтүп, байлыгы ашынып, чегинен ашып, кекиртегине жеткенде качып кетүү. Тил сынган офшордук зоналардагы банктарга каткан жашыл акчаларды сарптап, ак сарайларды куруп кандардай жашоо. Алар ушул үчүн гана умтулушат! Алар байлыктарын эсепсиз кылгылары келет! Алар ошол үчүн элдин үнүн укпайт, элдин жашоосун көрбөйт, элге кайдыгер. Ана, кытайлар кара таандай каптап барат! Ана, “темир жол салып беребиз” деп, бийликтин анабашыларын кайырмактарына илген жашыл сөлкөбайлар менен алдап-соолап, кулактарына кесмелерди көп-көп илип, кыргыздын баа жеткис жерлерине көз артып, өз жарандарын киргизип, ээлеп алгысы бар. Көзү тумандаган бийлик көрсө да, көрмөксөн. Эл менен эмнени эсептешти? Кендерди жең ичинен соодалап, өз үлүштөрүн алып, өздөрүн өздөрү билип, өтүктөрүн төргө илип, жыргап олтуру. Элдин жонун кайыштай тилген жардылыкты ошолор көрдүбү? Мамлекеттин саясаты, мамлекеттин кызыкчылыгы, элим, жерим деп тоту куштай сайраган беттери калың саясатчылардын иши канакей? Кайда барса, мамайдын көрү, ов!
“Кара жашик” деп аталган коомдук телеканалы бутага тийбей турган жылмакай саясатын акырындан жүргүзүп жатат. Алардын чет мамлекеттерден келген гранттардын эсебинен атайын буйрутмаларды гана аткарып жатышканын ким билбейт. Мына Ош коогалаңы деп атып, тилибиз тешилди. Эки жыл айланды. Эмне жыйынтык чыкты? Жазасын алган бир жан жок. Анткени, бийликтеги дүлөй, көр уурулар кылган ушуну. Кадыржан Батырову тетиги жакта жатып алып, кыргыздарды айбан, чөө көрсөтүп атканына бирөөбүз кейип, бийликтегилердин бири “бул мындай эмес” деп жооп айтууга батындыбы? Эл макул, карапайым, кой оозунан чөп албаган момун экен. Бийлик башындагылар муну көрбөй, нетти? Эл аралык уюмдардын бирине бир документ жөнөтүп койдубу? Элдин мамлекетти калайыктын шоруна туулган сепаратисттер, кошоматкөйлөр, бузукулар башкарып жатканына күн санап көзү жетип, түңүлүп олтурат. Бийлик мурдагы ажолордун режиминдеги системадан сабак ала алган жок. Ошол эле таз кейип, ошол эле көрүнүш, бир айырмачылыгы, азыр андан да ашып кеткен. Кимде жоопкерчилик бар? Кимиңер аласыңар, жоопкерчиликти? Эч ким? Бир көзүң бир көзүңө жоо. Өзүңө өзүң ишене албайсың, келечегиңди койдум. Президенти өкмөт башчысына, өкмөт башчысы депутаттарга шылтайт. Аялы күйөөсүнө, күйөөсү аялына шылтагандай. “Жаман үйдү коногу бийлейт”. Бизди кимдер бийлеп жатат, атабайлы. Балким, буга жол берип жатканыбызга ар бирибиз күнөөлүүбүз. Бир мисал, “Гавай аралы” деп аталган эс алуу жайына барып калдым. Укмуш. Өтө сонун. Бирок, жыргагандан ушул укмуш жерде жүргөн жокпуз дешти айрым жумушчулар. Көрсө, бул Чүйдүн керемет булуңунда колуна тийген кызды ким көрүнгөн ызалантып коюуга мүмкүнчүлүгү бар экен. Ким кимге даттанат? Ал жерди башкарууга эч кимдин дити жетпейт экен. Анткени, бу жерде да акча өз өкүмүн жүргүзөт. Жетекчилер күчтүү болсо, мыйзам иштесе, келечек ушунчалык бүдөмүк болмок эместир. Балким... Бүтпөгөн суроолор көп. Үмүттүн шооласы үлбүл. Бир күнү батыштанбы, чыгыштанбы, катуу шамал соксо, өчүп калчудай араңжан. Кыргыздын жерлерин кайтарып алуу, кен байлыктарды элдин кызыкчылыгы үчүн иштетүү тууралуу азырынча кеп кылбай деле коёлу, бурадар. Кайдыгерликтин кара таанынан арылар күн деле алыс эместир...
Сагынбек Момбеков,
элдик ырчы
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 2205
Акыркы убакытта бардык министрлик жана агенттиктерде ар кандай текшерүүлөр жүрүп жатат. “Деги эле текшерүүнүн максаты эмнеде?” деген суроолор жаралбай койбойт. Балким, мамлекеттик мекемедеги паракор жана өзүнүн капчыгын ойлогон башчылардан арылуу болсо, экинчиден ошол иликтөө иштерин өткөзүү шылтоосу менен өзүнүн кызматкерлерин кызматка коюуну элестетет. Жакынкы арада эле көз карандысыз эксперттер жана эл өкүлдөрүнүн курамындагы комиссия мамлекеттик курулуш жана аймактык өнүгүү агенттигинин жана Бишкек шаардык башкы архитектура башкармалыгынын ишмердигине баа берүү максатында иликтөө иштерин баштады. Бул комиссиянын курамындагы адамдарга ким эксперт деген макамды бергени дагы түшүнүксүз. Текшерүү кимдер тарабынан өтүп жатканы тууралуу жалпы журтка так жана далил маалымат берилген эмес. Учурдан пайдаланып, көз карандысыз эксперттердин буга чейинки ишин талдоону жана тактап көрсөтүүнү туура деп билдик.
Комиссиядагы көз карандысыз эксперттер: У.Д. Бекишев, Б.Т.Тукаев, Гавриленко, С.А. Султанов, Т. Мырзакулов.
Эми алардын ишмердүүлүгүнө токтоло кетсек, У. Д Бекишевдин ысымы жалпы журтка таандык болбосо дагы, архитектура тармагындагыларга аттын кашкасындай белгилүү. Маселен, Бекишев мырза 2006- жылдан бери КР курулуш жана архитектура агенттигинде статс-катчы кызматын ээлеп келген. Жупуну сөз менен атаганда биринчи орун басар. Үстүбүздөгү жылдын март айында аркалаган кызматынан бошогон. Эң кызыгы, ушунча убакыт статс-катчы кызматын аркалап, «балык» болуп келген Бекишев качан гана жумушунан айрылган соң гана акыйкаттыкты,чындыкты көтөрөйүн деп чечкенби? Же бул убакытка чейинки чиновниктерде «мода» болуп калган жолго түшкөнбү айтор, түшүнүксүз. Убагында агенттиктин ишинин баарын колдоп келген Бекишев мырза эми кылган ишин кантип баалоого болот? Анысы аз келгенсип, эми кайра өз орду көз алдынан учуп, өзүнө-өзү көрсөтмө жазып алып, экс-коллегаларынын колун топтоо менен убара.
Эксперттердин дагы бир мүчөсү Тукаев Б.Т. Кезегинде Ысык-Көл облусунун курулуш жана архитектураны көзөмөлдөө башкармалыгынын жетекчиси болуп иштеген. Азыркы убакта жумушсуз. Көлдө жүргүзүп келген ишмердүүлүгүндөгү шалаакылыгынын айынан азыркы убакытка чейин кылмыш иштери «салаңдап» келатканы-келаткан. 7-апрелдеги революциядан соң, Тукаев мырза архитекторлор союзунун жыйынында өзүн-өзү Бишкекбашархитектура башкармалыгынын башчылыгына көрсөткөн. Тилекке каршы, колдоого ээ болгон эмес. Бир убакта бир тууган карындашы Бишкекбашархитектура башкармалыгында иштеген жана белгилүү болгондой пара алып жаткан жеринен ички иштер кызматкерлеринин кылтагына илинген. Карындашын тарбиялап, паракорчулукка каршы жакшы «опыт» алганбы айтор, байкебиз дагы «вообще» көз карандысыз эксперт.
Рейтингибиздин 3-орунунда Гавриленко айым менен С.А. Султанов мырза турат. Баарыбыз билгендей, бир убакта иш алып барышкан Султанов мырза Бишкекбашархитектура башкармалыгынын башчысы болсо, Гавриленко айым бир бөлүмүн жетектеген. Дал ушул «дуэттин» убагында шаарыбызда башаламан жолдор менен жер басып алуулар жана мыйзамсыз жер сатуулар гүлдөгөн. Султанов мырза мэриянын коллегалык чечимине ылайык жумуштан бошотулган.
Ал эми Гавриленко айым шефи кеткен соң артынан ээрчип, Султановдун жеке долбоорлук компаниясына жумушка кирген. Кээ бир маалыматтарга ылайык, мыйзамсыз массалык жер бөлүп берүүлөр жана сатууларга шектүүлөрдүн бири деген кеп тараган.
Ал эми биздин 5-көз карандысыз эксперт «Колизей» ЖЧКнын директору Таалай Мурзакулов. Таалай мырза да жогорудагылардан кем калбай 7-апрелден кийин КР архитектура жана курулуш агенттигинин директорлугуна аябай аракет кылган. «Жыгылсаң төөдөн жыгыл» дегенби, айтор, байкебиздин чоң кызматка болгон аракети оңунан чыкпай отуруп калган.
Демек, биз берген маалыматка ылайык, жогорудагы айтылган текшерүүчүлөрдү көз карандысыз эксперт деп атоого мүмкүнбү деген суроо туулат. Бул эксперттер эгер, көзүн жумса «кресло» көрүнсө кандай чечим чыгарса болоорун өзүңүз чечиңиз, урматтуу окурман.
Бердибек Суранчиев,
"Жаңы Ордо"
- Подробности
- Категория: Алдын ала талдоолор
- Просмотров: 1983
Өткөндө өкмөт башчы Ө.Бабанов баштаган министрлер парламентте өткөн жыл менен акыркы үч айдын аралыгындагы ишинен да шоусу көп болгон “100 күн” программасын “катыра бажардык”,- деп отчет беришкен болчу. Алардын бул отчетун депутаттар көпчүлүк добуш менен кабыл алып, “канааттандырарлык” деп баа беришкен. Адатта элдин көзүнчө аткаруу бийлигин сындамыш болуп, бирок жең ичинен өкмөт мүчөлөрү менен баш сүзүштүрө салаңдаган май курсактарын тийгизе кучакташкан кошоматчы депутаттар өкмөттүн кайсыл кыйраткан ишине ушундай баа беришкендиги түшүнүксүз.
Же кышы менен карапайым элдин уулуу көмүргө ууланып, караңгыда карайлап үшүп-шишип чыкканы, бар байлыгыбыз болгон мал жандыктардын жутка кабылып кырылгандыгы үчүнбү? Кыргызстандын экономикасынын жарымын түзгөн “Кумтөрдөгү” өндүрүш көлөмү ушул өкмөттүн тушунда эки эсе төмөндөп кеткендигине ким күнөөлүү?
Анткен менен депутаттардын ошол өкмөттү колдоп көтөргөн колу жерге түшө электе, башбакан Ө.Бабанов трибунада мактана сүйлөгөн шилекейи аарчылбай жатып КМШ өлкөлөрү боюнча статистикалык комитети Кыргызстандын өнөр жай тармагындагы өсүш кескин басаңдап кеткендигин кабарлады. Ал тургай өткөн жумада президентибиз А.Атамбаев Астанага расмий иш сапар менен барганда да казак президенти Н.Назарбаев Кыргызстан келерки жылы Бирдиктүү экономикалык мейкиндикке киргенче өндүрүшүн, өнөр жайын кагаз жүзүндө эмес, чындап көтөрүшү керектигин айтты. Ансыз бүтүндөй мурдагы СССР аймагы бир мамлекет сыяктуу соода-сатык мамилесине өткөндө биз жалаң гана сатып алып, эч нерсе өндүрбөй сызга отуруп калышыбыз мүмкүн.
2012-жылдын биринчи кварталында өнөр жай продукциясын өндүрүү Кыргызстанда былтыркы жылга караганда 27,7 пайызга төмөндөп кеткен. Бул жалпы КМШ боюнча эң төмөнкү көрсөткүч болуп саналат. Салыштыруу үчүн ала турган болсок, Молдовада өнөр жайдагы өсүш 2,5 пайызга, Азербайжанда 0,3 пайызга гана төмөндөгөн. Ал эми калган КМШ өлкөлөрүндө өсүш белгиленди. Алсак, Арменияда 16,4 пайыз, Тажикстанда 14,6 пайыз, Беларуста 8,3 пайыз өсүш болду.
Жалпысынан биринчи кварталда КМШда өнөр жай тармагындагы өсүш 3,6 пайызды түзүптүр.
Мына, боордош, кошуна мамлекеттер “100 күн” деп шоу-кылып отурбай эле баш көтөрбөй иштеп, экономикасын өнүктүрүп, элинин жашоо-шартын оңдоп жатыптыр. Ал эми бизде жалаң гана ооз менен орок ормой, оромпой тепмей, кыйраткан иши бюджеттик мекемелерди кыскартып, жумушсуздардын санын көбөйтүү жана Грузияга ат тезегин кургатпай каттап, “тажрыйба алмашуу”. Тилекке каршы грузин дарагы Кыргызстандын кыртышына өспөгөндөй эле, алардын реформасы илдеттүү кой семирбегендей эле, эмнегедир жукпай жатат. Аның үчүн бизге Мимикодой (президент М.Саакашвили) тууганчылык, жердешчилик, бөлүнүп-жарылуучулук саясатын жүргүзбөгөн президент, грузиндердей духу жогору эл болушубуз керек. Мына сага грузиндердин бактысынын жана кыкеңдердин трагедиясынын сыры...
"Майдан.kg" гезити, №13, 16-май