“Эл үнү” саясий кыймылынын лидери, камактагы Жогорку Кеңештин депутаты А.Келдибековдун адвокаты Азимбек Бекназаров менен маек

Өлкөбүз социалдык-экономикалык өнүгүү мезгилинен базар экономикасына өтүүдө даярданбай туруп, тобокелге салгандай эле кирип баргандай болдук. Кылган ишибиздин жыйынтыгына маани бербей, статус символдоруна маани берген бюрократтык аң- сезимибиз менен көпчүлүк учурда майнапсыз мыйзамдарды кабыл алып, көнүмүш адаттарыбыздан арыла албай, артка кетенчиктей бергенибизди моюнга алалы. Мындай кесепеттердин аркасы жакшы болбой, иштеп турган өндүрүшүбүз, өкмөтү баш, ишкерлери төш болуп карыздын сазына баткандан батып баратабыз. Тышкы карызга караганда өзүбүздүн ички инвестициябызды жолго коюу бизге алда канча пайдалуу экендигин да аңдабадык. Алмайдын бермейи бар сыңарындай эле, сырттан карыз алганыбыз бул - жашоо деңгээлибиздин ылдыйлап бара жатканын тек гана жайлатуу процесси.

Өткөн жумада Бишкек шаардык сотунун судьялары Курманкул Зулушев менен Медер Сатиевдин иши Соттор кеңешинде каралды. Эске салсак, бул эки судья “Ата-Журт” партиясынын мурунку депутаттарына карата актоо чечимин чыгаргандыгы үчүн айыпталган. Соттор кеңешинин эки судьяны мөөнөтүнөн эрте кызматтан алуу боюнча чечими чыккандан соң, Курманбек Зулушев өздөрүн кайсы берененин негизинде кызматтан алышканы боюнча суроо узатты. Бирок, бул суроого жай аныктама чыгарган Жогорку соттун коллегиясынын төрагасы Жакыпбек Абдырахманов ага жооп бере алган жок. Кызматынан бошотулган судьянын ошондой эле “соңуна чыккан процессти кайра жандандырууга тыюу салган берене барбы?” деген суроосу дагы так жоопсуз кала берди. Бул маселе боюнча коомчулук кандай пикирде?

Байыркы кыпчактар тууралуу маалыматтар дүйнөлүк даректүү илимий маалыматтарда, айрыкча грек, рим, немис, кытай, араб элдеринин тарыхый даректүү илимий булактарында кеңири кезигет. Грек булактарында «гунндар», рим булактарында «варварлар» (мааниси «чужеземец»),  немис, норман булактарында «геттер», парсы булактарында «сактар», орус, поляк ж.б. европа элдеринин булактарында «половецтер» деген аттар менен белгилүү. Улуу Кытай сепилинин пайда болушу тууралуу кытай булактарындагы маалыматтарда да байыркы кыпчактардын Азиядагы бутагы «хунндар» деген ат менен жазылып калтырылган. Байкалып тургандай, «гунндар» илимий булактарда канчалык байыркы жана канчалык улуу эл болуп берилбесин, алар байыркы кыпчактардын болгону кайсы бир мезгилдеги, кайсы бир региондогу бутагы гана болуп калууда. Маселен, кыпчактын «Бөрү-сак» уруусу да гунндардын тарыхынан алда канча нары мезгилден жолугат.

Кыргызстанда кыргыз тили мамлекеттик тил катары 1989-жылы бекитилген. Алдыда мамлекеттик тил майрамы. Жылына эле бул күнгө карата ар бир мекемеде ар кандай иш-чаралар өткөрүлүп калат. Анын канчалык деңгээлде пайда берип жатканын эч ким айта албайт. Негизи эле аталган мыйзам кабыл алынган күндөн бери эле кыргыз тилин көтөрөбүз деген сөздөр кайра-кайра эле айтылып келатат. Бирок майнап жок.

«Байлык бир колго топтолсо (б.а паракорго) – эл тарап кетет, ал эми байлык бөлүп берилсе – эл биригет»
 
Конфуций, байыркы кытай ойчулу
         
Советтер Союзу өз учурунда дүйнөдөгү эң улуу держава болгонун окуучу жарандар билсе керек, бирок өзүнүн улуулугуна карабай анын туруксуз экендиги бүгүн ашкере болду. Мунун далили катары 1991-жылы СССРдин дүйнөнүн картасынан өчүрүлүшүн алдыга тартсак болот. Суроо туулат: мындай улуу мамлекеттин кыйрашына эмнелер себеп болду?

"Атамбаев миң адамдын мандатын алса дагы, миң адамды түрмөгө отургузса дагы мамлекетке жарытылуу өзгөрүүлөрдү жасай албаса Атамбаевдин саясий бийлиги, саясий жашоосу көпкө узабайт. Мен муну башынан бери эле айтып келе жатам, дагы да айтам: эгерде ушу бойдон кете турган болсо Атамбаевдин ашып кетсе бир-бир жарым жыл бийлик убактысы калды".- дейт Жогорку Кеңештин депутаты Равшан Жээнбеков.

Ошентип бир жылга жакын чубактын кунундай чубалган “Ата-Журт” партиясынын үч депутаты – К.Ташиев, С.Жапаров жана Т.Мамытовдордун сот ишине Жогорку сот чекит койду. Соттун чечими менен Биринчи май райондук сотунун чечими күчүндө калтырылып, Бишкек шаардык сотунун чечими жокко чыгарылды же үч депутаттын экөөсү 1,5 жылдан, үчүнчүсү 1 жылга эркинен ажыратылды. Ал эми тергөө учурунда депутаттардын СИЗОдо отурган бир күнү эки күн деп эсептелгендиктен, алардын жаза мөөнөтү аяктап, камакка алынган жок.

Кылмыш дүйнѳсүнүн атаманы, бир канча кыргыздын кулагын кесип чыркыраткан башкесер Батукаевдин «адвокаты», Кыргызстандын мурдагы акыйкатчысы Турсунбек Акун борттон ары тебилгенден кийин, Акыйкатчы институту аңгырап бош. Бир канча талапкерлер ат салышып, тизме такталып аягына чыкканы турат. Тизмеге тизмектеле каз катар тизилген талапкерлердин арасында анчейин акыйкатчы боло калчулар сейрек.

Кыргыз элин бириктирүүгө кедерги болуп жаткан дагы бир көрүнүш, бул -  кыргыз тилинин бүткүл кыргыз журтчулугун камтый албай, өнүкпөй жаткан абалы болуп калууда.

Нариман Түлеев 2007-жылдын июлунан 2010-жылдын апрелине чейин Бишкек шаарынын мэри болуп иштеди. Кыргызстандын жаңы тарыхында борбор калааны ондон ашык адам жетектеди, бирок алардын ичинен демилгелүү, көзгө көрүнөрлүк иштери менен Түлеев гана шаардыктардын эсинде калды. Анын дем алышты билбеген, карамагындагылары  менен эртең мененки 8ден кечки саат 10го чейин иштеген күжүрмөндүгү жөнүндө мурдагы советтик мезгилден чыккан эски активдер убагында жылуу маанайда жазып, айтып жүрүштү. Бирок анын мына ошондой иштермандыгы, шаардыктардын арасында жетекчи катарында аброюнун бийиктиги,  жөндөмдөрү болбосо да борбор калааны биротоло  ээлегиси келгендердин,  жумушка  анда-санда келип, бешимге чейин араң чыдагандардын куйкаларын куруштуруп, ачууларын келтирип, аны элдешкис душмандай куугунтукташып, бир жылдан ашык убакыттан бери түрмөдөн чыгарбай жатышкандыгы өкүндүрөт. Тилекке каршы,  бир эмес бир нече адамды өлтүрүп, алардын денелерин мазактагандан да эл үчүн баш-оту менен берилип иштеген инсан бийликтеги айрымдар үчүн коркунучтуу болгон заманда жашап жатканыбыз үчүн арызыбызды Кудайга айтып, чындыкты дагы бир жолу кайталагандан башка эч нерсе  кыла албайбыз.

“Ата-Журттун” камалып чыккан депутаты Талант Мамытов атайын басма сөз жыйынын өткөзүп, Башкы прокуратура менен Жогорку Соттун аракетин айыптап чыккандан кийин берки жээкте “тополоң” башталды. Себеби, үч депутаттан мындай катуу жоопту күтүшкөн эмес.

2013-жылы жайында стабилдүүлүк жок мезгилде шашылыш жана чукул жүргүзүл-гөн конституциялык реформа өзүн актаган жок. Башкага үлгү болмок түгүл, өз өнүгүүсү токтоп, экономикалык, моралдык-этикалык жана нравалык кризиске кептелген батыштын демократиясын  үлгү иретинде кабыл алынган Баш мыйзамга үч жыл өтсө да, анын биздин турмушка жараксыздыгы жалпы элге айдан ачык болду. Бийлик элдин суроо-талабын, көйгөйлөрүн чечпей, ишениминен кетип, көзөмөлсүз ээнбаш болуп коррупцияга батып, мыйзамсыздык, адилетсиздик болуп көрбөгөндөй күчөп, элдин нааразычылыгын пайда кылып толкундоолорду жаратып, аларды митинг, пикет жана ар кандай каршылык акцияларга чыгууга өзү мажбурлоодо. Бирок, эки жолу болуп өткөн төңкөрүштөр бул жолдун жараксыздыгын көрсөттү.

Сыягы, дүйнөнүн эч кайсы бурчунда эгемендүү мамлекеттин жарандарын башка өлкөнүн жоокерлери кирип келип ит аткандай атып салган окуя болбосо керек. Эгер кокус эле андай окуя болсо чоңбу, кичинеби, армиясы күчтүүбү, күчсүзбү  сөзсүз адекваттуу жооп берилет. Себеби ошон үчүн мамлекет деп аталып, эли президентин шайлап, армиясын, куралдуу күчтөрүн багууга, маяна төлөөгө букаралары салык төлөйт.

Жалал-Абад облусунун Сузак районунун аймагында митингчилер тарабынан Бишкек-Ош жолунун тосулушу элдин айла кеткендеги кадамы болуп саналат. Бул көрүнүш бир күндө же ойлонулбай эле жасалган акция эмес. Чырдын башы өткөн жылдын 3-октябрында “Кумтөр” маселесине байланыштуу “Ата-Журт” фракциясынын депутаттары К.Ташиев, С Жапаров жана Т.Мамытовдун митинг өткөрүп, кылдай күнөөсү үчүн тоодой айып тагылып камакка алынышына барып такалат.

Бишкек шаардык сотунда “Мамлекеттик бийликти басып алууга аракет” жана “Конституциялык түзүлүштү кулатууга чакырык” беренелеринин алкагында күнөөлөнүп жаткан Жогорку Кеңештин “ата-журтчу” депутаттары Камчыбек Ташиев, Садыр Жапаров, Талант Мамытов, генерал-майор, эксперт Кубатбек Кожоналиев жана үч жансакчынын үстүнөн жүрүп жаткан процесс да акырындап аягына чыга баштады.

Тилди колдонулбаса жоголот. Эне тил пайдаланылбай турса – өлөт!

Барпылыктардын “Ата-Журт” мекенчил партиясынын лидери, Жогорку Кеңештин депутаты, саясий туткун Камчыбек Ташиевге эстелик тургузуу демилгеси коомчулукта кызуу талкууга алынууда. Айрымдар: “адамга көзү тирүүсүндө эстелик орнотулбайт”,- десе, көпчүлүк талдоочулар элден чыккан демилгени колдошуп, “азыркылардын арасынан бул урматка татыса бир гана Камчыбек татыйт”,- деп турушкан чак.

Жаз келгенден бери Мамлекетте бийлик жана коом тараптан ММКлар өзгөчө КТРК аркылуу берүүлөрдү байкасаң истериялар бийлик, коом тараптан күчөгөнү байкалат. Бийлик Атамбаев баш болуп кыйкырыктын күчөгөнү  4-мартта Сотторду реформалоонун жыйынындагы айкырыгы «Как вообще в Кыргызстане можно БЕЗНАКАЗАННО говорить о возможном насильственном захвате власти» ого беш бетер күчөтүп жиберди. Ага коомдо пайда болгон имиштер, марттын башында болуп өткөн митингдер себеп болду окшойт. Президенттин бул айкырыгынын таң калтырганы коркконго кош көрүнгөнсүйт. Эмне себептен Атамбаев ушундай айкырык салат деген суроолорду туудуруп жатат.

Учурда коомчулуктун бүйүрүн кызытып жаткан “Батукаев операциясы” жогорку деңгээлде даярдалып жаткандыгы мындан туура 1 жыл 2 ай мурда, тагыраагы 2012-жылдын 15-февралында “Кереге” гезитинин башкы редактору Кубаныч Зайнидинов тарабынан айтылган болчу. Президент баш болуп кыргыз гезиттерин “ушакчы” атагандыктан, коомчулуктун да башы айланып, “аа, булар жаза берет турбайбы”,- дегендей бул орчундууу маселеге эч ким ошол убакта башын ооруткусу келген эмес. Жыл айланбай ошол макалада көтөрүлгөн көйгөй турмуш чындыгына айланып олтурат.